Lekpoort

De Lekpoort is de enige overgebleven stadspoort van Vianen. Samen met de Oostpoort en de Landpoort vormt deze poort tot de 19e eeuw de toegangsweg tot de ommuurde binnenstad. In de 14e eeuw is deze poort niets meer dan een simpele rechthoekige doorgang met twee torens. Rond 1500 wordt de deze vervangen door de huidige twee verdiepingen hoge poort.

Boven de doorgang zit het lokaal van de poortwachter. Een verdieping hoger is een gevangenis en de zolder is bruikbaar als uitkijkpost. De luidklok in de spits, in 1647 gegoten door François Hemony, geeft niet alleen de tijd aan, maar is in vroegere tijd ook een alarmbel die geluid kan worden bij brand en onraad.  

Met de opkomst van sterke vuurwapens verliezen zowel de stadsmuren als de stadspoorten hun functie. Veel poorten worden in de 19e eeuw vooral gezien als onnuttige verkeersobstakels, en worden gesloopt. Zo ook de Oostpoort en de aan de Grote Kerk gebouwde Landpoort in Vianen. In de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog heeft de Lekpoort zwaar te lijden van het verkeer. Door het tijdelijk wegvallen van de Lekbrug en de aanleg van een schippersburg bij de pont over de Lek is de Voorstraat, en daarmee de Lekpoort, een belangrijke verkeersader. Na de reparatie van de Lekbrug wordt deze belasting minder, doordat het doorgaand verkeer langs Vianen kan rijden in plaats van erdoorheen.

Op dit moment is Stichting Vrije Lekpoort in het gebouw gehuisvest. Stichting Vrije Lekpoort is een enthousiaste groep vrijwilligers die werkt aan het bedenken, initiëren en uiteindelijk realiseren van sociaal – maatschappelijke initiatieven die erop gericht zijn de sociale binding in de stad Vianen en de gemeente Vijfheerenlanden te bevorderen.

Lees ook Stadsmuur en stadsgrachten, Hofpoort, Grote kerk Vianen en Lekbrug.