Koningsdag Tussen Lek & Linge

Een kopje koffie op een terras aan het water, fietsen door het polderlandschap en – op een wat druilerige dag – naar een leuke tentoonstelling. Tussen Lek en Linge heeft een hoop te bieden in de lente. In de maand april wordt er helemaal uitgepakt, want Koningsdag wordt hier gevierd als nergens anders.

Wist je dat de gemeente Vijfheerenlanden maar liefst twaalf Oranjeverenigingen heeft? Dat betekent niet alleen dat er op Koningsdag tal van activiteiten te beleven zijn, maar het zegt ook wel iets over de nauwe band tussen deze regio en het koningshuis.

Graaf van Leerdam
Natuurlijk moeten we om die band te begrijpen even terug de geschiedenis in. Al sinds 1927 worden er in glasstad Leerdam Oranjevaasjes. Vroeger zetten mensen zo’n vaasje voor hun raam, om te laten zien dat ze koningsgezind waren. Tegenwoordig komen verzamelaars uit het hele land naar Leerdam toe om een handgeblazen vaasje te bemachtigen. “Ik maak er één voor elke bijzondere gebeurtenis rond het koningshuis”, zegt glasblazer Marco Lopulalan. “De laatste maakte ik ter ere van de 85e verjaardag van prinses Beatrix.” Het eerste exemplaar wordt, traditiegetrouw, aan de koninklijke familie geschonken.

Het Oranjevaasje is niet het enige dat de Leerdammers en de ‘royals’ bindt. Koning Willem-Alexander is namelijk ook ‘graaf van Leerdam’ en dat heeft alles te maken met een eeuwenoud kasteel dat lang in deze stad stond. Het Kasteel van Leerdam werd gebouwd in de Middeleeuwen en was eigendom van Anna van Egmont, gravin van Buren, Lingen en Leerdam. Zij trouwde met Willem van Oranje en toen zij overleed in 1558 kwam het kasteel, net als haar titels, in zijn bezit. Ruïnes van het kasteel, dat in 1574 kapotgeschoten werd door de Spanjaarden, zijn nog te zien. Ze maken nu deel uit van het Leerdamse museum Hofje van Mevrouw Van Aerden.

Vriendschap
Ook de stad Vianen heeft van oudsher een warme band met de Oranjes en het koningshuis, hoewel het lange tijd een ‘heerlijkheid’ was en geen onderdeel uitmaakte van de Republiek. Volgens het Stedelijk Museum Vianen – dat vorig jaar een tentoonstelling wijdde aan portretten van prinses Beatrix – was er in de 16e eeuw sprake van een jeugdvriendschap tussen Willem van Oranje en Hendrik van Brederode, heer van Vianen. De vriendschap bleef: in 2013 kwamen koning Willem-Alexander en koningin Máxima op bezoek in Vianen voor hun provincietour. Tien jaar eerder opende prinses Margriet het Stedelijk Museum in Vianen.

Over haar man Pieter van Vollenhove denken ze dan weer met genoegen terug in het verderop gelegen Lexmond. De aanleiding was minder fraai: Van Vollenhove had in 1967 een auto-ongeluk in het dorp, waarbij hij met de schrik vrij kwam. “Hij werd opgevangen in de pastorie van de gereformeerde kerk”, weet Arie van der Zouwen van de historische vereniging Lexmond en Hei- en Boeicop. Aldaar zou hij een bijzonder prettig gesprek hebben gehad met de dominee.

Oranjeverenigingen
Terug naar het hier en nu, want nog altijd zijn Vijfheerenlanden en de Oranjes met elkaar verbonden. Al is het maar door die twaalf Oranjeverenigingen die de gemeente rijk is, die zich opmaken voor tal van activiteiten. Zij zorgen ervoor dat het een feest is om op Koningsdag in deze regio te verblijven. In het stadje Ameide maakt de Oranjevereniging zich op voor allerlei activiteiten, zegt bestuurslid Peter den Langen. “We vragen de jeugd om hun fiets te versieren. Ook organiseren we een wandeltocht door de omgeving. We zoeken altijd een bijzondere plek uit: vorig jaar liepen we door een boerderij heen, dit jaar door een verzorgingstehuis. Op een creatieve manier maken we er hier altijd iets gezelligs van.”