Cope-ontginning

Contact

Cope-ontginning
Hei- en boeicop
Plan je route

Eeuwenlang is het gebied waar nu Vianen ligt vrijwel onbewoonbaar. Het is een zogenaamde ‘woestiene’: een vrijwel ondoordringbaar veenmoeras. Naar alle waarschijnlijkheid komt hier in de loop van de 11e eeuw verandering in. Zowel de bisschoppen van Utrecht als de graven van Holland gaven in die tijd onbeheerde en ongecultiveerde gebieden vrij voor ontginning. Deze overdracht wordt ook wel een cope genoemd.

Hoewel de bronnen ontbreken is het zeer waarschijnlijk dat de ontginningen bij Vianen verricht zijn door monniken van de St Laurentiusabdij in Oostbroek. Het zware werk paste goed bij de zeer strenge discipline van de abdij. Voor dit werk vestigden verschillende monniken zich in het hoger gelegen buurtschap Helsdingen.

Tussen de 11e en de 13e eeuw we…

Eeuwenlang is het gebied waar nu Vianen ligt vrijwel onbewoonbaar. Het is een zogenaamde ‘woestiene’: een vrijwel ondoordringbaar veenmoeras. Naar alle waarschijnlijkheid komt hier in de loop van de 11e eeuw verandering in. Zowel de bisschoppen van Utrecht als de graven van Holland gaven in die tijd onbeheerde en ongecultiveerde gebieden vrij voor ontginning. Deze overdracht wordt ook wel een cope genoemd.

Hoewel de bronnen ontbreken is het zeer waarschijnlijk dat de ontginningen bij Vianen verricht zijn door monniken van de St Laurentiusabdij in Oostbroek. Het zware werk paste goed bij de zeer strenge discipline van de abdij. Voor dit werk vestigden verschillende monniken zich in het hoger gelegen buurtschap Helsdingen.

Tussen de 11e en de 13e eeuw werd het gebied rondom Vianen opengelegd. Het vlakke veen in deze regio maakte ontwatering moeilijk. Tegelijk konden er makkelijk standaard maten gebruikt worden, omdat men niet afhankelijk was van natuurlijk reliëf. Een kavel was circa 115x1250 meter. Veel plaatsnamen, zoals bijvoorbeeld Hei- en Boeicop, verwijzen direct naar de cope-ontginning. Andere namen, zoals bijvoorbeeld Zijderveld, zijn afgeleid van de dijken en afwatering van de ontginning.

Lees ook Stoomgemaal de Biezen, Buurtschap Helsdingen, Lekdijk, Kapel Helsdingen, Griendenlandschap - Bolgarijnse bos en Zijderveldselaan

Locatie